Dankbaar om kwetsbaar te zijn. Dat klinkt als een tegenstelling, of niet? Kwetsbaarheid is niet iets wat we vaak vieren. En dat vind ik een zonde. Waarom blokkeren we soms? Realiseren we ons dat door ons te laten leiden door angst, we juist onszelf weghouden van geluk?
Brené Brown heeft mij op dit vlak enorm geïnspireerd, deels omdat ze – net als ik – een wetenschapper is. Zij heeft zich gespecialiseerd in onderzoek naar menselijke schaamte. In het boek ‘De moed van imperfectie’ schrijft ze: “Geluk en dankbaarheid kunnen ons een intens kwetsbaar gevoel geven. En dat terwijl we van nature al angstig zijn en ons vaak geen raad weten met kwetsbaarheid. Onze angst en zorgelijkheid uiten zich vaak als een gevoel van schaarste. We denken bij onszelf:
- Ik sta mezelf niet toe dit geluk te voelen, want ik weet dat het van korte duur is.
- Erkennen hoe dankbaar ik ben is vragen om problemen.
- Ik ben nu liever niet gelukkig dan dat ik later weer wordt teleurgesteld.”
Ik denk dat die bovenstaande gedachtes voor zoveel mensen zo herkenbaar zijn. Voor mij in elk geval wel. Zo erg zelfs, dat ik tranen met tuiten huilde toen ik dit voor de eerste keer las, een paar jaar geleden.
Daarna schrijft ze: “Vrijwel iedereen is weleens beslopen door een geluksgevoel, om vervolgens te worden overspoeld door gevoelens van kwetsbaarheid en angst. Pas als we die gevoelens kunnen verdragen en omzetten in dankbaarheid, zullen we bij intense gevoelens van liefde niet langer last hebben van angst voor verlies.”
Ik moest die zinnen een paar keer overlezen om het uiteindelijk zo te interpreteren: het is noodzakelijk om je gevoelens van kwetsbaarheid en angst te erkennen, ervaren, accepteren en uiteindelijk verdragen, om die gevoelens om te kunnen zetten in dankbaarheid. Pas als we die omschakeling kunnen maken, zullen we bij intense gevoelens van liefde niet langer last hebben van angst voor verlies (en dus angst voor verdriet). Hoe dat er concreet uitziet volgens haar? Door deze zin in te vullen: “Ik voel me kwetsbaar omdat ____________. Dat geeft niet. Ik ben heel dankbaar dat ____________.”
Toen een collega-bioloog en goede vriendin van me eens thuiskwam met een gevaarlijke soort malaria vulde ik deze zin zo in: “Ik voel me kwetsbaar omdat ze ziek is en het me bepaalt bij hoe wezenlijk het gevaar is waar we aan blootgesteld worden in onze baan als veldbioloog. Maar dat geeft niet. Ik ben heel dankbaar dat ik een baan heb waar ik zoveel betekenis en voldoening uit kan putten.”
Is dit herkenbaar voor jou? Die gevoelens van kwetsbaarheid, angst? En als je jezelf zou dwingen om die kwetsbaarheid onder ogen te zien, op welke manier zou je er dan dankbaar voor kunnen zijn? Welke les leert het je?